a WORLD to SHAPE – publicaties (tekst)
2 juli 2023, Publieksprijs op 10e Arquiteturas Film Festival – Koozarch recensiefragment, Porto 27.06-01.07
“Als alles perfect was, zou ik niet weten wat ik moet doen.”
– Dave Hakkens
… Het is precies dit paradigma dat ten grondslag ligt aan de inzendingen voor het compeitie programma #futures en #femalegaze, waaronder a WORLD to SHAPE van Ton Van Zantvoort [publieksprijs] en aardgebonden: nzambi matee. Terwijl topiaskop de onophoudelijke en bijna hypnotiserende lus van “sloop volgt constructie volgt sloop” documenteert, ontrafelt a WORLD to SHAPE de veerkracht van jonge ontwerpers en hun zoektocht naar alternatieve oplossingen om een betere wereld vorm te geven. Van Frankrijk tot Portugal tot Nederland, volgt deze film Nienke Hoogvliet’s zoektocht om de op een na meest vervuilende industrie ter wereld – de kledingindustrie – duurzamer te maken door middel van alternatieve toepassingen van zeewier en portretteert Dave Hakkens talloze projecten van Precious Plastic helemaal tot Project Kamp, waar hij probeert een open source-blauwdruk te creëren voor een nieuwe samenleving met een lage koolstofvoetafdruk. De film is een bewijs van de noodzaak om anders te denken en onthult tegelijkertijd de onmogelijkheid om design na te streven zoals het tot op heden nog steeds wordt onderwezen en nagestreefd.
VPRO gids 2022-10-04
‘Anders denken is nodig’
TARA LEWIS , 12 OKTOBER 2022
Ton van Zantvoort volgt ontwerpers Dave Hakkens en Nienke Hoogvliet, die met hun projecten de wereld proberen te verbeteren.
In de documentaire A World to Shape volgt filmmaker Ton van Zantvoort twee jonge ontwerpers die ieder op hun eigen manier de wereld proberen te redden. Dave Hakkens is de bedenker van de modulaire telefoon Phonebloks en van Precious Plastic, een wereldwijde beweging om plastic te recyclen. Nienke Hoogvliet maakt onder meer vissenleer en textielverf van zeewier.
Waarom wilde je deze film maken?
Ton van Zantvoort: ‘Ik ben gevraagd door de producent. Eigenlijk heb ik niet zoveel met design, maar deze twee ontwerpers zijn bezig om de wereld te verbeteren. Dat inspireerde me. Mijn films gaan daar indirect ook over. Ik schotel de kijker graag problemen voor, zoals in een documentaire over de bloemenindustrie. Dat wordt al snel zwaarmoedig. Ik hoop dat dit anders is.’
Waarom koos je voor deze twee hoofdpersonen?
‘Dave ziet de problemen in de wereld als een uitdaging. Ik herken mezelf meer in Nienke, die de last van de wereld op haar schouders draagt. Ik vroeg ze allebei wat ze zouden doen in een wereld zonder problemen. Dave zei: “Dan zou ik niet weten wat ik moest doen”, terwijl Nienke opgelucht haar tijd op het strand zou gaan doorbrengen. Voor haar voelt het minder als een keuze, meer als een morele plicht. Die contrasterende karakters vond ik mooi.’
In hoeverre verschilt hun methodiek?
‘Nienke probeert van binnenuit het systeem te veranderen, door met zeewier een alternatieve verf voor de zwaar vervuilende textielindustrie uit te vinden. Dave probeert van buitenaf het systeem opnieuw uit te vinden, door een eigen gemeenschap te creëren op een stuk land in Portugal. Zijn filosofie is dat de grote problemen op de aarde in 150 jaar zijn gecreëerd door de mens, dus in evenveel tijd teruggedraaid kunnen worden.’
Word je niet cynisch van zoveel goede bedoelingen?
‘Nou, ik ben wel sceptisch over waar de wereld heen gaat. Daar gaan mijn meeste films ook over. Ik denk al twintig jaar tevergeefs dat er een duurzaamheidsrevolutie aankomt. Nu ik wat ouder word, ben ik minder activistisch. Nienke en Dave wakkerden bij mij wel het oude vuur aan. Ik ben optimistischer geworden. Je hebt andersdenkenden nodig om iets in beweging te krijgen. Voor mij is de persoon altijd de drijfveer, de mens en zijn motivering. Ik heb in het script bewust gespeeld met het cynisme van de kijker, dat je in het begint denkt: dit gaat nooit lukken.’
2DOC.nl 2022-10-08
Jonge ontwerpers Dave Hakkens en Nienke Hoogvliet ontwerpen voor de wereld van morgen en hechten enorm veel waarde aan duurzaamheid. Daar waar Dave het zoekt in nieuwe, duurzame technologie en woonvormen, richt Nienke zich geheel en al op oogstrelend design in duurzame materialen als vissenleer en zeewier.
In gesprek met regisseur Ton van Zantvoort
Abel Vos 12 oktober 2022
Regisseur Ton van Zantvoort (Schapenheld) volgt de twee ambitieuze ontwerpers Dave Hakkens en Nienke Hoogvliet in hun strijd voor een duurzame toekomst. 2Doc.nl stelt de filmmaker vier vragen.
In eerdere interviews zei je dat je eigenlijk helemaal niet zoveel met design hebt. Waarom wilde je deze film maken?
‘Niks met design… Dat klinkt dan weer zo… Jij weet ook wel hoe dat werkt, dat is misschien een beetje uit context getrokken. Kijk, je hebt van die designfreaks die leven voor design. Dat alleen zou voor mij niet genoeg zijn.
Het is wel zo dat sommige van mijn films juist heel erg vanuit mijzelf komen, Schapenheld bijvoorbeeld. Andere films komen toevallig op mijn pad. Zo maakte ik eerder een documentaire over pedoseksueel Benno L. Het is niet zo dat ik die film altijd al had willen maken. Ik moet natuurlijk wel iets met het onderwerp hebben, omdat ik er anders geen film over kan maken.’
Waarom wilde je Dave en Nienke volgen?
‘Ik vond met name de visie en ambitie van Dave en Nienke aansluiten bij de manier hoe ik zelf films maak: ik wil mensen met mijn films aan het denken te zetten over de wereld waarin we leven. Zij doen dat ook, maar dan met design.’
‘Ik herken me meer in Nienke Hoogvliet, ik draag ook de last van de wereld op mijn schouders.’
Hoe verhouden deze twee personages zich tot elkaar?
Dat is eigenlijk wel grappig: deze designers hadden elkaar nog nooit ontmoet maar zijn door mij samengebracht. Tot nu toe hebben ze elkaar nog nooit in het echt gezien. Ik vroeg me wel af of de kijker zich daaraan gaat storen, maar tot nu toe heb ik dat niet gemerkt.
Ze delen hun doel om de wereld te verbeteren, maar doen dat allebei op een eigen manier. Nienke probeert vanuit haar studio de kledingindustrie stapje bij stapje te verduurzamen. Dave is inmiddels uit het systeem gestapt om het vanaf scratch opnieuw op te bouwen in een woon/werkgemeenschap in Portugal. Nienke zou in haar perfecte wereld, zonder problemen, lekker op het strand zitten. Voor Dave is ‘al die shit die er is’ juist voeding en inspiratie. Ik herken me meer in Nienke, ik draag ook de last van de wereld op mijn schouders. Maar het gave van Dave vind ik dat hij overal een uitdaging in ziet. Ik vond het leuk om dat samen te brengen omdat het allebei goede manieren zijn om ernaar te kijken.’
Je was voor opnames van deze documentaire zelf negen dagen in het kamp van Dave in Portugal. Zie je jezelf daar wonen?
Sommige mensen denken: ‘Die Dave heeft coole dingen gedaan, maar trekt zich nu terug in een alternatieve leefgemeenschap. Maar zo zie ik het niet. Het is groter dan dat. Dave zag een probleem met een telefoon en verzon daar met Phonebloks een oplossing voor. Hij zag een probleem met plastic en maakte daar een oplossing voor. Maar het werkelijke probleem is volgens hem groter dan enkele ‘oplossingen’, we moeten terug naar de tekentafel. Hij maakt nu een blauwdruk voor een nieuwe samenleving en zorgt dat die online voor iedereen toegankelijk is. Maar nee, toch zie ik mezelf daar totaal niet wonen. En daar gaat het ook niet om. Wel vind ik het interessant om te laten zien dat er in zijn woongemeenschap dingen worden ontwikkeld, die geïmplementeerd kunnen worden in de huidige samenleving.’
DE DOCUPDATE 2022-10-08
DE DOCUPDATE OKTOBER 4, 2022 Helmut Boeijen
A World To Shape
Een betere wereld. Voor minder doen ze het niet. Beter: een verbeterde wereld. Die de problemen van het heden achter zich heeft gelaten en klaar is voor een duurzame toekomst. Dat vraagt om designers die groot kunnen én durven te denken. A World To Shape (52 min.) is een dubbelportret van Nienke Hoogvliet en Dave Hakkens, twee jonge idealisten die samen een uitstekend uithangbord vormen voor die nieuwe generatie Nederlandse ontwerpers.
Toch lijkt hun benadering wezenlijk anders. Nienke Hoogvliet beijvert zich met haar vriend/werkpartner Tim Jongerius voor het verduurzamen van de ernstig vervuilende textielindustrie. Daarvoor probeert ze verschillende toepassingen van zeewier, zoals garen en verf, te ontwikkelen. Eerder maakte ze ook al schaaltjes van gebruikt wc-papier. Met haar eigen studio probeert Hoogvliet zo, via museumstukken en collector’s items, het systeem van binnenuit te veranderen en die duurzamere wereld dichterbij te brengen.
Dave Hakkens, die eerder van zich deed spreken met baanbrekende open source-projecten zoals Phonebloks en Precious Plastic, lijkt zich juist van de bestaande structuren af te wenden. Zoals het een echte wegbereider betaamt zorgde dat tijdens zijn studie voor de nodige weerstand, die door zijn succes overigens allang is weggenomen. Nu wil Hakkens een eigen parallelle wereld creëren. In Portugal heeft hij een stuk land opgekocht, waarop hij met medestanders het prototype voor een nieuwe, duurzame leefgemeenschap ontwikkelt: Project Kamp.
Regisseur Ton van Zantvoort plaatst de twee ontwerpers naast elkaar, als twee varianten op hetzelfde thema, in een film die zich volledig concentreert op hun werk en de idealen die daarin tot uiting worden gebracht. Hun persoonlijke beslommeringen of de professionele hobbels die ze onderweg moeten nemen blijven grotendeels achterwege in het fraai gefilmde en verzorgd gemonteerde A World To Shape, dat daardoor wel eerder aan het hoofd dan aan het hart appelleert.
In de Buurt Breda 2022-10-10
Bredase Ton is regisseur: ‘Ik wil mensen laten nadenken over de wereld waarin we leven’
10 oktober 2022 Elmay Claassen
Ton van Zantvoort (42) uit Breda wil mensen laten nadenken over de wereld om hen heen. Dat doet hij door het maken van films. Op woensdag 12 oktober wordt zijn nieuwste documentaire A World To Shape uitgezonden op NPO2. “Ik volg twee jonge ontwerpers die allebei op hun eigen manier de wereld van morgen proberen vorm te geven.”
Ton zit al bijna twintig jaar in het vak. Zijn reis als filmmaker begon ooit op de Bredase kunstacademie St. Joost. Ton: “Na het grafisch lyceum in Eindhoven wilde ik nog niet gaan werken en werd ik onverwacht toegelaten op het St. Joost. Ik ontdekte daar dat ik film van alle kunstvormen het meest interessant vind. Iedere seconde van een film heb je 25 frames om mensen te inspireren, dat vind ik gaaf.” In 2003 studeerde hij cum laude af in de richting audiovisueel.
Zelf doen
Sinds zijn studietijd is Ton, die geboren is in Heesch, altijd in Breda blijven wonen. Vanuit hier maakt hij zijn documentaires en werkt hij in opdracht voor bedrijven en organisaties. “Veel mensen in de filmwereld denken dat ze zo nodig naar Amsterdam moeten. Ik heb altijd gezegd: ‘Amsterdam komt maar naar mij’. We moeten de sector in Brabant ook levend houden. Hier zijn ook goede mensen.” De regisseur doet het liefste veel zelf voor zijn documentaires. “Ik heb A World To Shape zelf geregisseerd, gefilmd en gemonteerd. Ik vind het fijn om de crew zo klein mogelijk te houden, zodat de hoofdpersonen zo min mogelijk afgeleid worden.”
Een verhaal laten ontvouwen
De afgelopen twintig jaar heeft Ton al vele bijzondere films gemaakt. Zo vertelt A Blooming Business het verhaal van hoe een roos die je hier in Nederland koopt de levens van mensen in ontwikkelingslanden beïnvloedt. Ook werd schapenherder Stijn – die er een duurzame levensstijl op nahoudt – jarenlang gevolgd in de documentaire Schapenheld. Het zijn films met een activistisch tintje, al ziet Ton zichzelf niet zozeer als een activist. “Ik ben echt een filmmaker. Het verhaal ontvouwt zich langzaam gedurende de documentaire. Ik wil niet mijn mening opdringen, maar ik geef de kijker het gevoel dat die zelf tot die conclusie komt. Ik geloof dat de boodschap dan veel harder aankomt.”
A World To Shape
Voor zijn nieuwe documentaire volgde Ton twee jonge ontwerpers – Nienke Hoogvliet (foto) en Dave Hakkens – die wereldproblemen proberen op te lossen. Nienke probeert de kledingindustrie te verduurzamen met behulp van zeewier en Dave heeft een woon/werkgemeenschap in Portugal waar hij een blauwdruk ontwikkelt voor een nieuwe samenleving. “Ik heb hen een jaar lang gevolgd,” vertelt Ton. “In de documentaire speel ik een beetje met de twijfel van de kijker. Je denkt in het begin misschien: ‘Gaan deze oplossingen nu echt werken?’ en vervolgens word je hopelijk verbluft door waar deze jonge mensen mee komen.”
De nieuwe documentaire van Ton van Zantvoort wordt op woensdag 12 oktober uitgezonden om 22.38 uur bij AVROTROS Close Up. Bekijk de tailer alvast hieronder.
Eindhovens Dagblad (ED) 2022-09-05
Film over ‘Utopia’ van Dave Hakkens uit Valkenswaard in première in Natlab
EINDHOVEN – In A world to shape gaat de Bredase documentairemaker Ton van Zantvoort op zoek naar de beweegredenen van de geëngageerde ontwerpers Dave Hakkens en Nienke Hoogvliet. De première is donderdag 8 september om 19.30 in Natlab Eindhoven
Dieter van den Bergh 05-09-22, 14:04 Laatste update: 07-09-22, 12:18 Bron: ED
Oud-Helmonder en Valkenswaardenaar Dave Hakkens (1988) werd internationaal bekend met zijn Phonebloks, een concept voor modulaire telefoons, en Precious Plastic, een beweging om machines en organisaties voor plastic recycling te ontwikkelen.
A world to shape zoomt in op zijn ‘Project Kamp’, een woon-/werkgemeenschap in Portugal met een minimale ecologische voetafdruk. Deze gemeenschap, op negen hectare land, bouwde hij zelf helemaal op.
De missie van Nienke Hoogvliet is om de op één na meest vervuilende industrie ter wereld – de kledingindustrie – te verduurzamen. Zij werkt aan verschillende toepassingen van zeewier, zoals verf gemaakt uit zeewier.
De film is op 23 oktober ook te zien tijdens de Dutch Design Week: 16u Natlab, en op 12 oktober op tv (22.38u), in AVRTROS Close Up
AVROTROS Close Up 2022-10-05
Nieuwe generatie Dutch Designers in documentaire ‘A World to Shape’
Close Up / 12 okt 2022
De jonge ontwerpers Nienke Hoogvliet en Dave Hakkens vertegenwoordigen de nieuwe generatie Dutch Designers van dit moment. Ze ontwerpen voor de wereld van morgen en hechten enorme waarde aan duurzaamheid.
Deze generatie is doordrongen van het besef dat grondstoffen uitgeput raken, energie schaars is en ook de globalisering dwingt tot nieuwe, kleinschalige productiemethoden. Als makers trekken ze zich niets aan van bestaande grenzen tussen kunst, design en wetenschap.
Inspiratievolle Dutch Designers
De missie van Nienke is om de op één na meest vervuilende industrie ter wereld, de kledingindustrie, te verduurzamen. Ze richt zich op oogstrelend design in duurzame materialen als zeewier.
Minimale carbon footprint
Dave zet in zijn project Kamp een woon/werkgemeenschap op met een minimale carbon footprint. Dat doet hij in Portugal waar hij negen hectare land heeft gekocht. Hij maakt een blauwdruk voor een nieuwe samenleving en deelt alles open source, zodat iedereen het kan overnemen en verbeteren en het systeem wereldwijd toepasbaar is.
De documentaire ‘A World to Shape’
In de documentaire ‘A World to Shape’ neemt regisseur Ton van Zantvoort je mee in de vindingrijkheid van deze twee ontwerpers. Waar veel mensen problemen zien, zien Nienke en Dave oplossingen. Hoe realistisch zijn hun ambities? Volg Dave en Nienke tijdens hun uitdagende zoektocht.
De Close Up-documentaire ‘A World to Shape’ zie je woensdag 12 oktober om 22.40 uur bij AVROTROS op NPO 2. Of kijk de documentaire (terug) via NPO Start.