★★★★★
Kan de herder z’n schaapjes op het droge houden?
“Herders hebben de gewoonte om te zeuren,” vertelt schaapherder Stijn Hilgers in deze documentaire. Dat kan misschien wel zo zijn, maar na deze documentaire over het schaapherdersbestaan van Stijn moeten we misschien wel toegeven dat hij hier alle reden voor heeft. Het leven van Stijn Hilgers en zijn bedrijf Schapenheld staat onder druk. Is er nog ruimte voor mensen als Stijn in deze maatschappij?
Het verhaal
De kijker leert Stijn kennen als een romantisch figuur die vanuit passie en overtuiging voor een betere wereld heeft gekozen voor dit leven. Hij wordt wakker in een mistige hei, loopt met z’n schapen en honden door het heidegras in z’n tanktop en scheert vervolgens z’n schapen. “Openheid, rust, ruimte, vrijheid. Dingen die ik zelf heb gekozen. Een simpel leven.” Al snel blijkt dat dit beeld niet volledig is. Stijn is steeds meer verbitterd door de veranderende wereld en de manier waarop zijn werk onmogelijk wordt gemaakt. Of dat nou gaat om de subsidies, onmogelijke wetgeving, tegenwerking van lokaal bestuur of de verstedelijking. Het komt allemaal mooi samen als Stijn met z’n kudde door een klein dorpje trekt om z’n schapen te verplaatsen; Stijn krijgt een boete van 140 euro voor hondenpoep.
Persoonlijk
De documentaire wordt zeer persoonlijk en grijpt de kijker aan het hart. Het is namelijk pijnlijk om te zien waar Stijn allemaal tegen vecht. Hij ziet de ene na de andere opdrachtgever vertrekken, waardoor hij een gat van enkele tienduizenden euro’s moet zien te dichten. “Het wordt overleven”, zegt hij terwijl z’n zoontjes op de achtergrond spelen. Enerzijds kan Stijn mooi en zeer gepassioneerd spreken over een betere wereld, maar steeds meer tiert en vloekt hij erop los. Bijvoorbeeld op het bedrijfsleven waar hij tegen moet concurreren. “Motherfuckers”, klinkt het dikwijls. Hij ontsteekt in woede wanneer een opdrachtgever na enkele jaren met een ander in zee gaat. Je vraagt je tijdens het kijken af: waarom gaat Stijn nog door?
Neoliberalisme
Tijdens al dat gevloek van Stijn roept de documentaire belangrijke en grote vragen over het neoliberalisme en de marktwerking op, zonder dat het een zure toon aanslaat. Dat doet de hoofdpersoon wel. Schapenheld past daarmee in het oeuvre van regisseur Ton van Zantvoort, die eerder bevlogen documentaires als De Benno Tapes (over de pedofiel Benno L.) en A Blooming Business (over de bloemenindustrie in Kenia). De tekortkomingen of bedreigingen van de moderne wereld worden in deze documentaire dan ook goed zichtbaar: een simpel bestaan als schaapherder blijkt niet meer van deze tijd te zijn, want de inkomsten moeten worden aangevuld met werk in de horeca, fotoshoots of lullig de schapen tentoonstellen.
Compleet verhaal
Alles klopt aan Schapenheld. Er is een compleet verhaal, afgewisseld met prachtige beelden en schitterende personages. Niets hiervan zou misstaan in een speelfilm. De mistige hei in de opening is adembenemend. We leren prachtige personages kennen en zullen die ook niet snel vergeten. En zonder te vervallen in spoilers: het leven van Stijn, zijn familie en zijn schapen is een schitterend verhaal dat gehoord moet worden.
https://www.filmvandaag.nl/recensies/786-schapenheld
