HONDS

Logline:
In de reflectie tussen mens en hond wordt de spanning tussen controle, liefde en machteloosheid in het leven zichtbaar.

Synopsis:
In de reflectie tussen mens en hond wordt de spanning tussen controle, liefde en machteloosheid in het leven zichtbaar. Hondenfluisteraar Ron staat mensen bij die problemen hebben met hun honden. De honden vertikken te luisteren, vertonen angstig gedrag, of zijn agressief en bijten. Het blijken vaak niet de honden, maar de baasjes zelf die getraind moeten worden. Door de onbegrensde liefde voor hun dier vergeten mensen hun grenzen aan te geven. De oplossing is dat baasjes leren om zich als hond te gedragen. HONDS is een tragikomische documentaire die in observerende shots de complexe relatie tussen mens en dier toont.

Regisseur Josefien van Kooten (1984)

Filmografie

2016   Documentaire (25min):’Good People’ (met Anna Witte)
2014   Documentaire (26 min): ‘Polish for Beginners’ (met Anna Witte)
2011   Documentaire (27 min): ‘All the Pretty Little Horses’ (afstudeer film)

Opleiding
2016 IDFA-Mediafonds Workshop, met Petra Lataster & Catherina van Kampen
2007- 2011 Bachelor, Audiovisuele Vormgeving, St. Joost, Breda
2006- 2007 Bachelor, Beeldende Kunst, St. Joost, Breda
2005 -2006 Propedeuse, Fine Arts, St. Joost, Breda
2003- 2004 Theologie, Universiteit Van Tilburg, Tilburg
1996- 2002 Atheneum, Nassau scholengemeenschap, Breda

Ervaring
2013 -nu Eigenaar Josefien van Kooten Film
2012- 2013 Stage, allround Audio Visueel werknemer at Lumineus.
2009 Stage, Multi media voor de Human.

Biografie
Josefien van Kooten studeerde af als filmmaker aan de kunstacademie St. Joost in Breda. Na twee jaar te hebben gestudeerd aan de beeldende kunst richting maakte ze de overstap naar film en specialiseerde ze zich in de kunst van het documentaire maken. Haar werk toont de vrije aanpak die ze vanuit de kunst heeft meegekregen, maar ook de sterke wil om iets te vertellen over onderwerpen die voor haar van belang zijn. In haar films toont Josefien dan ook een unieke en persoonlijke visie met een sociale relevantie. Ook zie je haar grote voorliefde voor filosofie terug in haar werk, ze altijd de dualiteit probeert te tonen in een wereld die nooit een kant en klaar antwoord past.

Regie statement
Vanaf jongs af aan heb ik altijd een hond gewild. Drie jaar geleden heb ik voor het eerst in mijn leven een hond genomen: een ongelofelijk lieve, eigenwijze Husky die direct een belangrijk onderdeel van mijn leven werd. Toen ik met hem begon te trainen zag ik mezelf gefrustreerd, commando’s gevend, op een veldje staan zonder dat mijn hond, Loki, zich ook maar iets van me aan leek te trekken. Ik voelde me verscheurd tussen de liefde die ik voor hem voelde en mijn eigen onkunde (en onwil) hem de baas te kunnen. Liever liet ik hem vrij, hem het dier zijn dat hij is, zonder de commando’s, de lijnen en hekwerken, maar ik wilde hem ook dicht bij me houden als vriend en maatje. Het voelde alsof twee werelden met elkaar botste; die van de mensen -wereld en de dieren -wereld, maar ook het conflict tussen het gevoel van controle en vrijheid. Hier begon mijn inspiratie voor het maken van ‘HONDS’. Mijn drijfveer, en het thema dat ik in deze film verder wilde onderzoeken, was om de betekenis en mogelijkheden van controle te onderzoeken. Een terugkerende auto immuunziekte ziekte heeft me regelmatig het gevoel gegeven geen controle te hebben over mijn eigen leven, maar gek genoeg heb ik juist ook veel vrijheid gevoeld op de momenten dat ik hierin alle controle uit handen moest geven; liggend in een ziekenhuisbed, overgevend aan de kennis van de doktoren… aan iets buiten mezelf. De reflectie tussen mens en hond was voor mij een interessant uitgangspunt om dit onderwerp rondom controle verder te onderzoeken. Honden volgen hun instinct: ze reageren zonder hun gedrag te controleren. Ze zien, voelen en reageren. We bewonderen hen voor dit en zien ze als ‘vrije’ wezens. Aan de andere kant moeten ze zich constant aanpassen aan onze wereld en onze wensen, want in onze wereld zijn wij hun baas. We houden van ze, zorgen voor ze en zijn verantwoordelijk. In lange observerende shots wilde ik de ingewikkelde relatie tonen die deze positie met zich meebrengt. De film toont hoe mensen uiteindelijk niet alleen worstelen met de omgang met hun honden, maar vooral met het gebrek aan controle in hun eigen leven, waarin ze vaak juist enorm afhankelijk blijken van hun hond. De film ‘HONDS’ maakt invoelbaar hoe honden zich altijd moeten aanpassen aan de wereld van de mens, maar dat wij als mensen ons misschien juist meer als een hond moeten gaan gedragen, om zo meer controle te krijgen en een beetje van die vrijheid te voelen waar we naar op zoek zijn.

Deze productie kwam tot stand in het kader van Teledoc Campus. Een samenwerking van CoBO, Nederlands Filmfonds, NPO-fonds en NPO © 2020

De wereld première van HONDS is op 26 september 2020 in Kinepolis Jaarbeurs in Utrecht tijdens het 40e Nederlands Film festival.

Download pdf persmap

Poster staand (NL)
Flyer liggend (NL)

Download main still
Download Still 03
Download Still 04
Download Still 08

De Protoganisten
De korte documentaire Honds gaat over hondenfluisteraar Ron, die baasjes wat bijbrengt als het gaat om hun honden. Wie wordt er nu opgevoed? Wat wij van Honds vinden, lees je in onze recensie.

Het verhaal

Ron is een echte hondenfluiseraar, die mensen helpt met hun honden. Die honden luisteren vaak niet, zijn agressief naar anderen of zijn juist angstig. Waar je zou denken dat de honden training nodig hebben, zijn het juist vaak de baasjes die dat nodig hebben. De baasjes moeten namelijk grenzen aangeven en de honden niet altijd vertroetelen, aldus Ron. Daarnaast zouden ze zich meer moeten inleven.

Ons eindoordeel?

Weet je, honden zijn net mensen en mensen zijn net honden. Beide hebben een opvoeding nodig en de ene net wat meer dan de ander. Uit Honds blijkt dat ook wel. Want de baasjes komen voor hun honden, maar ondertussen zijn het de baasjes die worden opgevoed. Wij hadden alleen het idee dat ze dat zelf niet in de gaten hadden. Hilarisch, maar ook confronterend!

De onzekerheid straalt er vanaf. Met name als de iets te zelfverzekerde en teveel in iemands aura komende hondenfluisteraar ze daar op wijst. We kunnen niet ontkennen dat de goede man direct is. Daar is uiteraard niets mis mee, anders hadden de mensen  nooit bij hem aangeklopt. Wijzelf zouden het alleen niet zo fijn vinden zo een man, die je even vertelt wat je fout doet, op deze manier. Hondenkennis lijkt hij te hebben, maar mensenkennis wat minder.

Gezien het voorgaande, is de documentaire dus ook grappig. Gewild of ongewild kun je als kijker lachen op hoe de baasjes reageren. Die link is ook te leggen met de manier van filmen. De baasjes hebben namelijk niet altijd in de gaten dat ze worden gefilmd. De camera neemt afstand, maar het geluid blijft hoorbaar. Het gevolg is een oprechte documentaire.

Honds zou moeten gaan over het trainen van honden, maar gaat eigenlijk over het opvoeden van hun baasjes. Omdat ze dat niet in de gaten hebben, maakt dit het voor de kijker grappig, maar ook confronterend om te aanschouwen.

Honds is een van de negen korte documentaires die deel uitmaakt van Teledoc Campus.

Nederlands Dagblad 2 November 2020 – Theo Haerkens

 

De Filmkrant 09-10-2020
Dat Nederland soms oogt als één groot therapeutenland, is te zien in Honds. Regisseur Josefien van Kooten volgt wanhopige hondenbezitters op een achtweekse cursus waar ze leren om hun hond de baas te kunnen. Ze moeten hun dier niet langer als een maatje zien, maar als een roedeldier, dat een baas nodig heeft. Dat is lastig als je, zoals sommige cursisten, je hond behandelt als levenspartner. Duidelijk wordt dat niet de honden het probleem zijn maar hun bazen. Het tragikomische Honds doet denken aan het vroege werk van Michiel van Erp (Lang leve de vereniging, 1996; Pretpark Nederland, 2006), dat met scherpe ironie het gedrag van Nederlanders portretteerde.

De Groene 11-10-2020
Honds. Een film over huisdieren gaat uiteindelijk bijna altijd over mensen. Zo ook deze over een landelijk (her)opvoedingsinstituut voor honden. In college één krijgen de eigenaars te horen dat hun huisgenoten geen mensen zijn. ‘Voor honden geldt: als je de leider bent is alles van jou. Jullie zijn dus bezit van een leider. Dat moet je omdraaien. Je moet niet meer de teef van de leider willen zijn.’ Ga er maar aan staan, blijkt bij de praktijkoefeningen, die uiteraard hilarische beelden opleveren van baasjes en bazinnetjes die iets willen maar het afleggen tegen de wil van de hond. Verbluffend trouwens, die beelden van grote aantallen honden in alle soorten, maten, rassen op het terrein, die schijnbaar ontspannen rondlopen of zelfs liggen zonder geblaf, gejank, gevecht. Zolang hun tweebenige roedelgenoot maar niet in de buurt is, krijg je de indruk. Net kinderen.

De Vara Gids Week 43 2020

‘Jullie hebben gekozen voor een hond. Dat is een dier. En jullie gebruiken allemaal veel mensenliefde. Wij gaan jullie leren dat om te bouwen in hondenliefde.’ Zegt Ron de hondenfluisteraar tegen de cursisten in de Teledoc Honds. Ron en Sharon hebben een hondentrainingsschool en helpen bij problemen. Honden die niet luisteren, grommen of happen. Allemaal gedrag dat volgens de hondenfluisteraar niet aan de teckels of de Jack Russells ligt, maar aan de hondenmensen zelf.

‘Het begon ermee dat ik drie jaar geleden een puppy kreeg,’ zegt Josefien van Kooten, de maker van Honds. ‘Een husky. Een heel mooie hond. Dan kom je onvermijdelijk in een nieuwe wereld terecht. Je moét naar puppycursus, zegt iedereen meteen. En dan merk je ook hoe intensief de zorg voor zo’n diertje is. Ik ging van onze husky houden natuurlijk. Honden hebben dat vrije, dat pure en ik wilde dat ze zoveel mogelijk vrij en zichzelf kon zijn. Maar het frustreert toch als de hond altijd maar aan de riem trekt en niet te houden is met een andere hond in de buurt. Dan wil je de hond toch ander gedrag aanleren. Dat conflict tussen controle en vrijheid fascineerde me. Ik dacht, hier moet ik wat mee. De band tussen hond en mens is liefdevol en rijk, maar in wezen ook pijnlijk, omdat de hond zich toch altijd aan moet passen aan de mens.’

Josefien liep voor de Teledoc mee op de hondenschool van Ron en Sharon en observeerde van een afstandje de cursisten en hun, zoals Ron het benoemt, ‘frustraties en onmachtjes links en rechts.’ De hondenbezitters krijgen les in het opvoeden van hun honden, maar de training lijkt soms meer op relatietherapie. Er klinken zinnen als: ‘Wat heb jij nodig om hier iets aan te doen?’ en: ‘Je zult naar je energie toe moeten, naar je gevoel.’ Er wordt opmerkelijk veel gehuild.’Het valt op hoe het de cursisten raakt, die kink in de kabel tussen hen en hun geliefde hond. Honds laat een glimp zien van de bijna buitenmenselijke band tussen mens en hond, waarin de hond de donkere uithoeken van het menselijk tekort verlicht. De hond is het kind dat nooit de deur uitgaat, de hond is de geliefde die wel onvoorwaardelijke toewijding kent, de hond is de trooster in eenzame tijden. ‘Het hebben van een hond kan zo iets essentieels in je raken, merkte ik,’ zegt Josefien van Kooten. Je ziet het bij Nikita, een centrale figuur in Honds. Nikita draagt haar snoezige pekineesje constant in haar armen, als een pasgeboren baby. Ze overlaadt hem met kussen. Chilli geeft haar geborgenheid en is ‘een van de weinigen in m’n leven zonder dubbele agenda. Mensen snappen niet waarom ik zo gek op hem ben.’ Ze is geëmotioneerd. Chilli gedraagt zich niet zo snoezig als hij eruit ziet. Hij bijt iedereen die in Nikita’s buurt komt, inclusief haar kinderen. En soms hard ook. Er lijkt geen andere oplossing dan dat het hondje weg moet. Nikita is ontroostbaar. Maar ergens lijkt ze er ook trots op te zijn, dat Chilli zo op haar en haar alleen is gericht. ‘De enige die hij nog nooit heeft gebeten, ben ik.’ Ze weet niet wat te doen en komt in tranen naar Ron. Hij noemt Chilli een ‘onzeker, gigantisch claimerig, overschreeuwerig dingetje’ en pakt Nikita ferm aan:

‘Mag hij bij jou op schoot zonder toestemming?’

‘Eh ja.’

‘Als er visite komt, wat doet ie dan?’

‘Bijten.’

‘Van wie is het huis dan?’

‘Van Chilli.’

‘Wat heb jij nodig om boos te worden?’

Later zegt Ron: ‘Ik kan tegen een hondje wel zeggen, schatje, foei. Maar da’s mensentaal. Een hond test een leider iedere dag. Hij wil weten wie is de leider is, hij of jij, en wij vergeten gewoon onze grenzen aan te geven, da’s heel het eieren eten.’

Intussen heeft Honds juist om dat eieren eten een controverse in de hondenwereld blootgelegd, nog voor de film is verschenen. Ron traint mensen en honden volgens het dominantiemodel. Een methode die erop neerkomt dat een hond, omdat zijn verre voorouders wolven waren, een roedeldier is en als roedeldier een duidelijke leider nodig heeft. En als jij niet duidelijk laat merken dat jij de leider bent, de baas, neemt de hond een loopje met je. Of zoals Ron het robuust zegt, ‘hij fuckt je. Laat je niet naaien.’

Dat dominantiemodel is behoorlijk bekend en ingesleten en alle tv-programma’s van Martin Gaus en ook Cesar Millan hebben jaren met die methode gewerkt. ‘Maar het model is inmiddels ook helemaal achterhaald, ook Martin Gaus en zijn dochter Sacha zijn daar helemaal van afgestapt.’ Dat zegt Hanneke Reitsma, gedragstherapeut voor honden en hoofdredacteur van het blad Onze Hond. Ze heeft de Teledoc al gezien en is er van geschrokken. ‘Ik begrijp dat het logisch aanvoelt, deze manier. Pak die hond aan, laat hem zien wie de baas is, harde correctie. Maar er is de laatste 15,20 jaar heel veel wetenschappelijk onderzoek verschenen dat het dominantiemodel onderuit haalt. We weten nu dat honden helemaal geen roedeldieren met een alphaleider zijn. Honden zijn familiedieren, net als mensen en hebben dezelfde emotionele systemen als mensen. Ze ervaren ook liefde, vreugde, boosheid en angst en willen kunnen spelen en onderzoeken. Je kunt een goede relatie met je hond opbouwen door een vader of moeder voor de hond te zijn, iemand die de hond begeleidt en helpt, door zijn gedrag te herkennen en te ‘lezen’ en door gewenst gedrag te belonen. Wanneer je boos straft en corrigeert, dwing je je hond te kiezen uit terugvechten of vluchten. Of hij wordt zo bang dat hij stopt met alle gedrag. Deze nieuwe methode is veel meer gebaseerd op veiligheid en vertrouwen.’

Josefien van Kooten vindt het niet erg dat er discussie is ontstaan over haar Teledoc Honds. ‘Het was nooit mijn bedoeling om een “goede” of “slechte” methode te laten zien. Ik weet ook niet of er wel één goede manier is. Maar als de discussie de unieke band tussen mens en hond en het welzijn van honden ten goede komt, is het alleen maar goed.’